ئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با تاکید بر ضرورت بهرهبرداری از یافتههای مدرسه تابستانی اخلاق در پژوهش گفت: اخلاقی بودن برای پژوهش، صفت عارضی و جنبی نیست بلکه در جوهره آن نهفته است.
سومین روز از مدرسه تابستانی اخلاق در پژوهش برگزار شد. در این مدرسه، سه نشست با سخنرانی دکتر علیرضا ثقه الاسلامی با موضوع «اخلاق پژوهش اینترنتی»، دکتر مقصود فراستخواه با موضوع «لحظهها، رویدادها و تجربههای اخلاقی در فعالیت پژوهشی» و دکتر غلامرضا غفاری معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با موضوع «جایگاه اخلاق پژوهش در آموزش عالی» برگزار شد. علاوه بر آن، دکتر حسینعلی قبادی، رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی مطالبی را پیرامون ضرورت بسترسازی لازم به منظور تمهید اخلاق در پژوهش بیان کرد.
اخلاق در پژوهشهای اینترنتی
علیرضا ثقه الاسلامی در نشست "اخلاق پژوهش اینترنتی" ارائه خود را با تعریف مفاهیم بنیادین آغاز کرد و پژوهش اینترنتی یا پژوهش در فضای مجازی را عبارت دانست از پژوهشها و فرآیندهای پژوهشی که در آن از اینترنت و فضای مجازی به عنوان ابزار یا محیط پژوهش برای گردآوری دادهها، مجموعه دادهها، پایگاه دادهها یا دیگر منابع آنلاین به منظور انجام فعالیتهای پژوهشی استفاده میشود.
وی اخلاق پژوهش اینترنتی را به معنای اخلاق پژوهش در فضای مجازی دانست و گفت: در این حوزه مطالعاتی، به تجزیه و تحلیل مسائل اخلاقی و بهکارگیری اصول و رهنمودهای اخلاق پژوهش در فعالیتهای پژوهشی پرداخته میشود که مبتنی بر فضای مجازی بوده و در ساحت فضای مجازی انجام میشود.
ثقهالاسلامی افزود: میتوان از منشور اخلاق پژوهش اینترنتی یا منشور اخلاق پژوهش در فضای مجازی سخن گفت که عبارت است از مجموعه اصول و رهنمودهای اخلاقی که توجه و به کارگیری آنها در مواجهه با مسائل و چالشهای اخلاق پژوهش در فضای مجازی، موجب بهبود موقعیت و ارتقای سلامت اخلاقی در تحقق فعالیتهای پژوهشی میشود.
استادیار پژوهشکده جامعه و اطلاعات پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران، بیان کرد: با رشد و گسترش پژوهشهای اینترنتی، یکی از موضوعاتی که بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است، سرقت دادههای علمی (data plagiarism) یا سرقت علمی است. این پدیده را گاهی ذیل مسئله حق مالکیت و مالکیت دادهها بررسی میکنند. بهطور کلی سرقت دادههای علمی بدین معناست که عقاید، افکار، تصاویر، نظریهها، سرودهها، و نوشتههای فردی، با مالکیت شخص دیگری عرضه شود. امروزه، وقتی از آثار نوشتاری دیگران وام گرفته میشود، قوانین و استانداردهای قابلقبولی برای اِستناد و اِذعان به آثار مورد استفاده وجود دارد؛ اما در مورد آثار غیرنوشتاری (همچون تصاویر، نمودارها، فایلهای صوتی و تصویری و ...)، استانداردها چندان روشن نیست و وظیفه پژوهشگران فزونی مییابد.
وی در پایان راهکارهایی را برای مقابله با سرقت علمی در فضای مجازی برشمرد.
0 دیدگاه